Ο Εξωδικαστικός Μηχανισμός Ρύθμισης Οφειλών, όπως καθορίζεται από τον Ν. 4738/2020, αποτελεί ένα σύγχρονο, αυτοματοποιημένο εργαλείο για τη βιώσιμη ρύθμιση χρεών φυσικών και νομικών προσώπων. Το σύστημα αξιοποιεί αλγόριθμο υπολογισμού ρύθμισης οφειλών βάσει πλήθους παραμέτρων και δεδομένων του οφειλέτη, μέσω της ειδικής ηλεκτρονικής πλατφόρμας της ΕΓΔΙΧ.
Λειτουργία της Πλατφόρμας και Ρόλος του Αλγορίθμου
Η πλατφόρμα αναπτύχθηκε από τη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης σε συνεργασία με την Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, και προβλέπεται από το άρθρο 16 του Ν. 4469/2017. Ο αλγόριθμος υπολογίζει την πρόταση ρύθμισης δύο μήνες μετά την υποβολή της αίτησης, λαμβάνοντας υπόψη:
- Την αξία περιουσίας (κινητής και ακίνητης) οφειλέτη και εγγυητών
- Το διαθέσιμο εισόδημα μετά την αφαίρεση εύλογων δαπανών διαβίωσης
- Την ύπαρξη πλούτου (“wealth test”)
- Το σύνολο των χρεών και των οικονομικών υποχρεώσεων
Το αποτέλεσμα είναι μια πρόταση ρύθμισης που περιλαμβάνει:
- Την προτεινόμενη διάρκεια αποπληρωμής
- Πιθανή διαγραφή οφειλής
- Την κατανομή δόσεων ανά πιστωτή
Υπολογισμός Διαθέσιμου Εισοδήματος
Για Φυσικά Πρόσωπα:
- Υπολογίζεται από τα εκκαθαριστικά των 3 τελευταίων ετών
- Εξαιρείται το έτος με το χαμηλότερο καθαρό εισόδημα
- Υπολογίζεται μέσος όρος των άλλων 2 ετών
- Αφαιρούνται οι εύλογες δαπάνες διαβίωσης, ιατρικές δαπάνες, ενοίκιο, διατροφή και ΕΝΦΙΑ
- Αν το φυσικό πρόσωπο έχει επιχειρηματική δραστηριότητα, γίνεται αναπροσαρμογή βάσει “εύλογου ποσοστού κέρδους”
Για Νομικά Πρόσωπα:
- Από τα κέρδη/ζημιές του εντύπου Ν αφαιρείται ο ΕΝΦΙΑ
- Εξετάζονται τα έντυπα Ν και Ε3 τριών ετών (εξαιρείται το χειρότερο έτος)
- Λαμβάνεται ο μέσος όρος των άλλων 2
- Αναπροσαρμόζεται στο “εύλογο ποσοστό κέρδους” επί του κύκλου εργασιών, αν είναι μικρότερο
Ελάχιστο Ποσό Ανάκτησης Οφειλής (Υ.Α. 13243 ΕΞ 2024/2024)
Για κάθε οφειλή προς χρηματοδοτικούς φορείς:
- Αν το ποσό ανάκτησης είναι χαμηλότερο από το “ελάχιστο ποσοστό ανάκτησης” επί της συνολικής οφειλής, γίνεται αναπροσαρμογή σε αυτό
Τεκμαιρόμενη Συναίνεση Πιστωτών (Ν. 5193/2025, άρθρο 178)
Η συναίνεση των πιστωτών θεωρείται δεδομένη:
- Αν ο οφειλέτης πληροί τα κριτήρια του ευάλωτου ή
- Πληροί διπλάσια κριτήρια (εισοδήματος και περιουσίας), έχει ληξιπρόθεσμες οφειλές άνω των 90 ημερών και συνολικό ύψος έως 300.000 ευρώ
Παράμετροι που Επεξεργάζεται ο Αλγόριθμος
- Συνολικό ύψος οφειλών προς Δημόσιο, ΕΦΚΑ, Τράπεζες
- Καθαρό εισόδημα και οικογενειακή κατάσταση
- Αξία περιουσιακών στοιχείων και εμπράγματες εξασφαλίσεις
- Ενεργές και ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις
Προτεινόμενες Ρυθμίσεις
- Διαγραφή μέρους της οφειλής, αν κρίνεται βιώσιμη λύση
- Αποπληρωμή σε έως 240 δόσεις για Δημόσιο και έως 420 δόσεις για χρηματοπιστωτικούς φορείς
- Σταθερό επιτόκιο 3% για τα πρώτα 3 έτη της ρύθμισης
Νομοθετικές Βελτιώσεις 2024-2025
- Κατάργηση ελάχιστου ποσού ανάκτησης για δάνεια χωρίς εμπράγματες εξασφαλίσεις
- Αύξηση δυνατοτήτων διαγραφής έως και 28% επιπλέον για δάνεια με εξασφαλίσεις
- Υποχρεωτική αποδοχή ρύθμισης για ευάλωτους οφειλέτες από όλους τους πιστωτές
Στατιστικά Εφαρμογής (μέχρι 12/2023)
- 12.025 επιτυχείς ρυθμίσεις, συνολικού ύψους 4,36 δισ. ευρώ
- Μέση διάρκεια ρύθμισης: 17 χρόνια για Δημόσιο, 18 για τράπεζες
- Μέση διαγραφή: 17,13% για Δημόσιο, 27% για τράπεζες
Συμπεράσματα
Ο αλγόριθμος του εξωδικαστικού μηχανισμού αποτελεί τομή στην αντιμετώπιση του ιδιωτικού χρέους στην Ελλάδα. Με αυτοματοποιημένη και διαφανή αξιολόγηση, προτείνει βιώσιμες λύσεις ρύθμισης οφειλών με σαφή, προβλέψιμα και ισότιμα κριτήρια για όλους τους οφειλέτες.